اثر تمرینات هوازی و بی تمرینی متعاقب آن بر BDNF و عملکرد حافظۀ مردان میانسال سالم غیرفعال

چکیده هدف: عامل رشد عصبی مشتق شده از مغز (BDNF) ازجمله شاخص‌های موثر در بیان عملکرد شناختی می‌باشد که به تازگی در تحقیقات حوزۀ سلامت بررسی شده است. با اینکه ارتباط مثبتی بین آمادگی هوازی، عملکرد شناختی و سطوح BDNF گزارش شده است، اطلاعات زیادی در مورد چگونگی تاثیر همزمان برنامۀ تمرینی و همچنین دوره‌های بی‌تمرینی، بر عملکرد حافظه و BDNF پایۀ سرم افراد میانسال موجود نیست. روش پژوهش: 21 مرد میان سال (سن: 99/5±08/58 سال، وزن: 13/12±79/75 کیلوگرم، شاخص تودۀ بدن: 76/2±78/25 کیلوگرم بر مترمربع) به‌طور تصادفی در دو گروه شامل تمرین هوازی (11 نفر) و کنترل (10 نفر) تقسیم شدند. گروه تمرین هوازی در شش هفته تمرینات دویدن (3 جلسه در هفته)، به مدت 25 تا 40 دقیقه در هر جلسه با شدت 60 تا 70 درصد ضربان قلب ذخیره شرکت کردند. در سه مرحلۀ پیش آزمون، پایان تمرین و پس از پایان شش هفته بی‌ تمرینی، آزمون‌ های عملکرد حافظۀ کوتاه‌مدت و میان‌مدت و همچنین خون‌گیری انجام شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های t مستقل، تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: شش هفته تمرین در گروه تمرین هوازی، سبب افزایش سطوح BDNF پایه سرم و همچنین عملکرد حافظه کوتاه مدت و میان‌مدت شد (05/0>P). پس از شش هفته بی‌تمرینی، سطوح هر سه متغیر به مقادیر اولیه بازگشتند. نتیجه‌گیری: تمرین ورزشی منظم در آزمودنی های سالم، با افزایش سطوح BDNF سرم سبب بهبود عملکرد حافظه‌ای می شود، ولی این سازگاری‌ها در طی دورۀ بی‌تمرینی از دست می روند. از نظر بالینی این یافته ها اهمیت فعالیت هوازی را جهت حفظ و ارتقای عملکرد حافظه ای و پیشگیری از ابتلا به زوال عقل در آینده را تایید می کند. واژگان کلیدی: تمرین و بی تمرینی، BDNF، حافظه، پیشگیری از افت عملکرد شناختی